این کارگردان ایتالیایی که در سال ۲۰۰۱ برای فیلم “اتاق پسر” برنده نخل طلا شده بود، بار دیگر با فیلم “خاطرات عزیز” به دنیای سینما باز می گردد.
سکانس آغازین جذاب فیلم “فردای روشن تر” ساخته “نانی مورتی” در حالی به نمایش در می آید که یک فیات قدیمی و خاک گرفته از کنار” کاستل سنت آنجلو ” در رم می گذرد و در کنار رود تیبر قرار می گیرد. مردی با یک قوطی رنگ قرمز و یک طناب از آن بیرون می آید و در میانه دیوار سنگی که ساحل رودخانه را در بر می گیرد فرو می رود و کلمات این عنوان را به دقت نقاشی می کند, موسیقی هوس انگیز بلافاصله به فلینی اشاره می کند و یک سیرک مجارستانی کانون اصلی داستان است.
بیش از ۲۰ سال پس از فتح نخل طلا با درام غم انگیز “اتاق پسر”، مورتی با چهاردهمین حضور خود در کن بازگشته است. اما پس از دهه ها موفقیت بسیار متفاوت که تلاش می کند فراتر از داستان های اتوموبیلی اش باشد، کارگردان به سبک خاطرات تلخ فیلمی که برای اولین بار او را در سال ۱۹۹۳ به جشنواره فرانسه آورد( خاطرات عزیز) باز می گردد.
مسافت طی شده شما با این پس زمینه به مسافت طی شده شما با خود مورتی بستگی خواهد داشت. او با شنیدن نام اصلی اش، جیووانی، شخصیت کمدی اش را احیا می کند – یک کارگردان وسواسی فیلم که با بخش های برابر خودشیفتگی و خودستایی به تصویر کشیده شده است – که انفجار خوشایندی از گذشته برای مشتاقان قدیمی اش خواهد بود. این اتفاق قطعا در ایتالیا هم رخ داده است، جایی که این فیلم در زمانی که گیشه پس از همه گیری هنوز در تلاش است تا جای پای خود را پیدا کند، فروش خوبی داشته است. کم تر کسی را می توان یافت که متادیتای کمدی را بازخوانی خسته کننده ای بداند و بیش از آنکه بخندد، بیننده را به خود جلب کند.
این سیرک بوداپست محور اصلی فیلم است که جیووانی در میانه کارگردانی آن قرار دارد. این سیرک درباره شکست حزب کمونیست ایتالیا در اواسط دهه ۱۹۵۰ برای جدا شدن از هژمونی شوروی پس از حمله روسیه به مجارستان است. این گروه با چادرهای بزرگ، حیوانات، دلقک ها و آکروبات ها، توسط یک شعبه حزب در منطقه طبقه کارگر کوارتیکولو، که توسط انیو (سیلویو اورلاندو)، سردبیر روزنامه کمونیست یونیتا، و معاون خیاطش، ورا (باربارا بوبولوا)اداره می شد، به رم دعوت شد.
درست در زمانی که این سناریو در حال شکل گیری است، صدای مورتی به گوش می رسد که بی صبرانه تاریخ حزب کمونیست ایتالیا – که این روزها به احتمال زیاد سوسیالیسم دموکراتیک نامیده می شود – را برای بازیگران و دست اندرکاران این فیلم که برخی از آن ها جوان تر از آن هستند که بتوانند آن را به دست آورند، توضیح می دهد.
پائولا (مارگریتا بای)، همسر ۴۰ ساله جووانی، تهیه کنندگی این فیلم را بر عهده دارد. با این حال او برای نخستین بار در طول زندگی حرفه ای اش، همزمان کار یک کارگردان دیگر را هم تولید می کند؛ یک ستاره جوان و در حال رشد که با حمایت مالی کره ای ها، یک فیلم جنایی پر سر و صدا می سازد.
این کار بستری را برای مورتی فراهم می کند تا تیراندازی را قطع کند و باعث می شود پائولا – و احتمالا بیشتر مخاطبان – در حالی که یک موعظه اخلاقی در مورد خشونت بی معنی ارائه می دهد که جایگزین سینمای ایده ها می شود، عصبانی شود.
در دستگاهی که احتمالا مدیون مشاوره وودی آلن با مارشال مک لوهان در آنی هال است، جووانی در هر اختلافی از دوستان برجسته ای مانند رنزو پیانو معمار، کورادو اوگیوس روزنامه نگار کهنه کار و چیارا والریو نویسنده کمک می گیرد، اگرچه او نمی تواند به مارتین اسکورسیزی برسد.
فیلم جووانی توسط پیر (ماتیو آمالریک)فرانسوی پر سر و صدا ساخته می شود که به همراه کارگردان در زمینه اسکوترهای برقی به شهر رم می رود و از دل خاطرات عزیز بیرون می آید.
جووانی به جای اینکه تمرکز زیادی روی عکاسی داشته باشد، درگیر نگرانی های بی شمار دیگری می شود. او یک مراسم پیش تولید برای تماشای لولای ژاک دمی دارد در حالی که هر بار با همسر و دخترش اما (والنتینا رومانی)همان دسر را می خورد. اما هر دوی آن ها حتی قبل از شروع فیلم سر تعظیم فرود می آورند. او که برای رقابت با تارانتینو پا به میدان می گذارد، از هنرپیشه ای که قاطر و سگ خانگی به تن دارد، به ستوه می آید و هر بار که زنی که نقش ورا را بازی می کند، جرات بداهه نوازی پیدا می کند و دیالوگ هایش را تغییر می دهد.
جیووانی علی رغم سابقه ساخت هر پنج سال یک فیلم، در حال بررسی دو پروژه دیگر نیز است که اقتباسی از فیلم “شنا” ساخته جان چیور و یک داستان عاشقانه دو دهه ای است. وقتی پائولا بالاخره درخواست طلاقی را می کند که مدتی است برای آن برنامه ریزی کرده، زندگی واقعی او را تضعیف می کند. جیووانی مردی است که تمام اکسیژن اتاق را می خورد، بنابراین حتی پیدا کردن لحظه مناسب برای مطرح کردن موضوع هم چالشی برای همسرش بوده است.
در بیشتر فیلم ها، این موضوع رگه هایی از غم و اندوه را نشان می دهد و صحنه ای دوست داشتنی وجود دارد که در آن جیووانی دیالوگ را به زن جوانی می دهد که از تخیلش بیرون آمده و با دوست پسرش بحث می کند. اما مورتی تقریبا هیچ وقت چیزی بازی نکرده است اما مورتی و نکات ظریف به طور کلی در محدوده او نیستند. خود شیفتگی جووانی باعث می شود که به نظر برسد همه چیز او را آزار می دهد اما هیچ چیز او را آزار نمی دهد و بدون علاقه درونی به کاره ای مورتی، او را به نوعی خسته می کند.
من نمی توانم چیزی را بگویم که خسته کننده تر شده است – خوانش های پر سر و صدای خط شکسته اش یا شکستنش به آواز و حتی رقص در حالی که فیلم تبدیل به یک شبه موسیقی می شود. این آهنگ توسط فرانکو باتیاتو، فابریزیو دی آندره و لوئیجی تنکو و همچنین آهنگ اخیر نومی که با آواز جیووانی همراه با رادیو ماشین شروع می شود تا زمانی که به صحنه می رسد و تمام بازیگران و خدمه به آن ملحق می شوند. متاسفانه لحظات این چنینی بیشتر خودبه خود جذاب می شوند تا مسری. و شما نمی خواهید که مورتی را ببینید که به همراه آرتا فرانکلین آواز “فکر کن” را می خواند.
وقتی بودجه تولید کاهش می یابد، جووانی به حالت بحران می رود و به دنبال راه حل های ناامیدکننده ای مانند جلسه نتفلیکس در یک صحنه سرگرم کننده است که به رویکرد الگوریتمی برای ساخت فیلم در عصر استریم ضربه های گسترده – و احتمالا کاملا نادرست – می زند.
سکسکه مالی در نهایت با روش های غیرمحتملی حل می شود، اما جووانی دچار تردید می شود و بارها نظرش را در مورد پایان غم انگیز شخصیت انیو و باقی ماندن در سمت راست تاریخ تغییر می دهد.
مورتی در نهایت این تاریخ را بازنویسی می کند، شادی و اتحاد را بر ناامیدی ترجیح می دهد و در عین حال با ترکیب چهره های آشنا از کاره ای گذشته با جمعیت شادمان نهایی، نتیجه دیگری را جشن می گیرد.
در کنار حضور بازیکنان کلیدی بازگشته ای مثل بای و اورلاندو، شیرینی غیرقابل انکاری هم برای این بازی وجود دارد. اما امید واهی فیلم به آینده سینما و قدرت شفابخش آن، آن قدر از خود راضی است که نمی تواند به عنوان تجلی ایمان جمعی ثبت شود.
عوامل فیلم
محل برگزاری: جشنواره فیلم کن (مسابقه)
شرکت های سازنده: ساچر فیلم، فاندانگو، با همکاری RAI Cinema
بازیگران: نانی مورتی، مارهریتا بای، سیلویو اورلاندو، باربارا بوبولوا، متیو آمالریک، جرزی استور، ژولت آنجر، تکو سلیو، والنتینا رومن
کارگردان: نانی مورتی
فیلمنامه نویسان: فرانچسکا مارسیانو، نانی مورتی، فدریکا پونترمولی، ولیا سانتلا
تهیه کننده: نانی مورتی، دومنیکو پروکاچی
مدیر فیلمبرداری: میشل داتاناسیو
طراح تولید: الساندرو وانوچی
طراح صحنه و لباس: سیلویا سگولونی
موسیقی: فرانکو پیرسانتی
تدوین: کلیو بنونتو
بازیگران: مانوئلا دی سانتیس
1 ساعت 38 دقیقه
